Vervoer van radioactief materiaal in België.
Ongeveer 90% van het radioactieve materiaal dat in België wordt vervoerd, is afkomstig van de medische sector. De overige 10% zijn radioactieve stoffen die bestemd zijn voor onderzoek en industriële toepassingen, waaronder voedselbestraling en elektriciteitsproductie door kerncentrales.
... ongeveer 40.000 transporten en gemiddeld ruim 100 colli per kalenderdag.
Het vervoer van radioactief afval dat wordt geproduceerd door al die verschillende toepassingen vertegenwoordigt slechts een uiterst klein deel van het totaal. We spreken over hooguit tweehonderd transporten per jaar.
Voor het gebruik van radioactief materiaal zijn nationale en internationale transporten nodig. Jaarlijks vervoeren gespecialiseerde ondernemingen zo'n 400.000 colli met radioactieve stoffen in België. Dat komt overeen met ongeveer 40.000 transporten en gemiddeld ruim 100 colli per kalenderdag.
Voor wie?
Zo'n 350.000 colli, goed voor 35.000 transporten, zijn voor de medische wereld bestemd. België is wereldwijd een van de marktleiders in de productie van radio-isotopen voor de nucleaire geneeskunde. Die stoffen moeten in ons land en de rest van de wereld verdeeld worden. Dat vervoer gebeurt over de weg en in de lucht, vooral via de luchthavens Brussel-Nationaal en Liège Airport. De helft daarvan zijn doorvoertransporten.
De industriële toepassingen vertegenwoordigen ongeveer 30.000 colli per jaar, goed voor 3.000 transporten. Voor de werking van de Belgische en buitenlandse kerncentrales en voor activiteiten die verband houden met de splijtstofcyclus, tellen we ongeveer 20.000 colli, ofwel 2.000 transporten per jaar. Meer dan de helft zijn doorvoerstromen. Ze gaan via de haven van Antwerpen.
Om wat te doen?
Voor medische toepassingen worden vooral radio-isotopen vervoerd, zoals molybdeen-99 en het derivaat technetium-99. Daarnaast zijn er isotopen, zoals jodium, yttrium en gallium, die in de radiofarmacie worden gebruikt.
Voor industriële toepassingen maakt men gebruik van stoffen die bestemd zijn voor kwaliteitscontroles, niet-destructieve testen, dikte- en niveaumetingen enz. Enkele voorbeelden zijn de isotoop iridium-192 (onder meer voor de controle van lasverbindingen) of kobalt-60 (voor de sterilisatie van farmaceutische producten en voedingsmiddelen).
Voor de elektriciteitsproductie via kerncentrales moet nieuwe splijtstof naar de centrales worden vervoerd (een tiental transporten per jaar), en bepaalde afvalstoffen moeten naar de installaties van Belgoprocess, de dochteronderneming van NIRAS in Dessel, worden gebracht.
Meerdere laboratoria voor medisch onderzoek, universiteiten, onderzoeksteams in de chemische of farmaceutische industrie, het SCK.CEN en het IRE moeten ook van radioactief materiaal worden voorzien.
Hoe?
De twee belangrijkste vervoerswijzen voor radioactief materiaal in België zijn het weg- en het luchtvervoer.
Over de weg vinden dagelijks ruim honderd transporten plaats, via de lucht zijn dat er meer dan tien per dag. 90% daarvan zijn radiofarmaceutische producten met een korte levensduur die over lange afstanden moeten worden vervoerd.
Het zeevervoer verloopt hoofdzakelijk via de haven van Antwerpen (drie tot vier transporten per week). 95% daarvan zijn stoffen die gebruikt worden in de fase die voorafgaat aan de splijtstofcyclus.
Transporten over het spoor vinden een keer per week plaats. Die vervoerswijze wordt vooral ingezet voor zware en omvangrijke colli. 90% van die transporten zijn stoffen die gebruikt worden in de fase die voorafgaat aan de splijtstofcyclus, 10% heeft te maken met het proces erna.
De bevaarbare binnenwateren worden in België niet gebruikt voor het vervoer van radioactieve stoffen.
Over de Belgische wegen vinden dagelijks ruim honderd transporten plaats.
Onze transportondernemingen zijn marktleider
Verschillende Belgische ondernemingen genieten internationale faam voor de manier waarop ze alle soorten van nucleaire transporten organiseren (weg-, lucht-, spoor- en zeevervoer). Ze beschikken over geavanceerde vervoermiddelen en gekwalificeerd en speciaal opgeleid personeel.
De bekendste Belgische transportondernemingen van radioactieve stoffen zijn (in alfabetische volgorde) Transport Debrouwer, Isotopes Services International (ISI), SDV van de groep BOLLORE Logistics, Transnubel en Transrad.