Vaccins die slimmer zijn dan virussen
Virussen zijn minuscuul, maar ongelooflijk intelligent en resistent. Dankzij kerntechnologie kunnen talrijke parasieten worden opgespoord en herkend, zelfs als ze al zijn gemuteerd. Daardoor kunnen vaccins worden ontwikkeld om dierenziekten die de voedselveiligheid, de veestapel en soms zelfs de mens bedreigen, onder controle te houden of te voorkomen.
Nucleaire wetenschap en de ontwikkeling van vaccins
Als je een vijand wilt verslaan, moet je eerst weten wie je vijand is. In het geval van een virus, moet je de aanwezigheid van dat virus opsporen en bevestigen. Het laboratorium van het Internationaal Atoomenergieagentschap (IAEA) ontvangt stalen uit alle lidstaten van de Verenigde Naties. Zij testen die stalen en/of ontwikkelen een technologie op basis van nucleaire technieken om supersnel virussen op te sporen, waarna ze hun resultaten doorsturen naar het betreffende land. In deze laboratoria wordt eveneens een beroep gedaan op de nucleaire wetenschap om krachtige wapens te ontwikkelen tegen het virus: vaccins.
Efficiëntere vaccins
Een vaccin is een geïnactiveerd preparaat op microbebasis dat een immuunreactie induceert zonder de ziekte te veroorzaken. Dit leidt tot de productie van antilichamen in de gastheer en helpt het virus te bestrijden. Virussen zijn echter in staat zich aan te passen en te muteren, zodat de antilichamen ze niet meer herkennen. Hier komt nucleaire technologie om de hoek kijken. Via de bestralingstechniek ontwikkelen wetenschappers effectievere vaccins, waardoor ze een virus kunnen herkennen, zelfs nadat het is gemuteerd. Deze "supervaccins" voorkomen dat een virus zich vermenigvuldigt, voorkomen dat de ziekte in dieren verschijnt en, in sommige gevallen, de overdracht op de mens. Vee blijft gezond, wat belangrijk is voor veehouders. Nucleaire technologie draagt zo bij aan de gezondheid en voedselzekerheid van veel gemeenschappen over de hele wereld.
Soudan wint terrein in de strijd tegen brucellose
Het IAEA helpt Soedan om een bestraald vaccin te ontwikkelen waarmee ze het vee kunnen beschermen tegen brucellose, een dierenziekte die kan worden overgedragen op mensen.
Brucellose (of Maltakoorts) vormt de grootste bedreiging voor de veestapel van Soedan: de ziekte veroorzaakt laattijdige miskramen, maakt de mannelijke dieren onvruchtbaar en vermindert de melkproductie.
De ziekte kan ook worden overgedragen op mensen via de consumptie van niet-gepasteuriseerde melk of rechtstreeks contact met de uitwerpselen van besmette dieren. De symptomen bij de mens zijn koorts, gewrichtspijn en spierpijn, al dan niet met ernstige complicaties.
Wanneer dieren moeten worden geslacht, is dat een dure aangelegenheid. Het is veel zinvoller om hen te vaccineren om de ziekte onder controle te houden of te voorkomen.
Vaccins die bestraald zijn met gammastralen zorgen ervoor dat de bacterie zich niet meer kan vermenigvuldigen. Maar ze blijft wel de eigenschappen behouden om een doeltreffende immuunreactie in gang te zetten.
De stromingscytometers van vandaag stellen wetenschappers in staat nog performantere vaccins te formuleren. Met zo'n toestel kunnen gezonde cellen worden geanalyseerd en kan worden nagegaan welke immunitaire reactie plaatsvindt in de gastdieren.
Lokale wetenschappers die onderlegd zijn in kerntechnologie
Het IAEA organiseert opleidingen voor wetenschappers uit landen die lid zijn van de Verenigde Naties. Zij kunnen in hun land meteen aan de slag met de opgedane kennis.
Mihad Fath El Rahman Mahmoud Alawad, dierenarts en microbioloog aan het Veterinaire onderzoekscentrum van Khartoem in Soedan, licht toe: «Ons nationale programma om brucellose onder controle te krijgen is voor 70% operationeel. Dankzij de opleiding van het IAEA ben ik de eerste die een stromingscytometer gebruikt. Met die tool zullen we spectaculaire vooruitgang kunnen boeken met ons programma.»