125 jaar röntgenstralen
Röntgenstralen, of x-stralen, zijn exact 125 jaar geleden ontdekt! We duiken bij die opmerkelijke verjaardag terug in de geschiedenis, naar de man die deze ontdekking deed.
Wilhelm Röntgen
Wilhelm Conrad Röntgen werd 175 jaar geleden geboren in Duitsland. Hij groeide op in Nederland, waar hij (ten onrechte) van de middelbare school werd gestuurd vanwege een karikatuur van een leraar (die eigenlijk door een andere leerling was getekend).
Zonder middelbareschooldiploma kan hij enkel als toehoorder een universitaire opleiding volgen, maar dat ziet hij niet zitten. Hij besluit daarom naar Zwitserland te gaan, waar de Technische Hogeschool in Zürich toelatingsexamens afnam en geen voorafgaand diploma eiste.
Flashforward enkele jaren vooruit en Wilhelm is een familieman, ingenieur, professor, uitvinder en Nobelprijswinnaar.
Wat maakte zijn werk zo buitengewoon?
Op 8 november 1895 voert Wilhelm in de namiddag verschillende tests uit. Zonder te veel in de technische details te gaan: Wilhelm probeert het effect te achterhalen van een elektrische ontlading in vacuümbuizen. Op die dag produceert hij met een vacuümbuis, karton en elektroden een vreemde fluorescerende gloed en speculeert hij over het bestaan van een andere, nog onbekende soort straling.
Waarom worden x-stralen zo genoemd?
Wilhelm was zo nieuwsgierig naar deze nieuwe straling dat hij er dag en nacht aan verder werkte. Hij noemt de nieuwe onbekende stralen "x", naar analogie met de wiskundige term voor het onbekende. Na zijn ontdekking werden deze stralen naar hem genoemd: röntgenstralen.
Waarom is dit vandaag de dag zo belangrijk?
Zes weken na zijn eerste ontdekking maakt Wilhelm Röntgen met behulp van x-stralen een "foto" van de hand van zijn vrouw Anna Bertha. De radiologie was geboren, een nieuwe toepassing van nucleaire technologie.
Zonder deze toevallige wetenschappelijke ontdekking zou een groot deel van de moderne geneeskunde niet bestaan hebben! Het was namelijk op basis van deze ontdekking van de röntgenstralen en die van radioactiviteit door Becquerel in 1896 dat Marie en Pierre Curie hun experimenten uitvoerden, die de eerste stappen van nucleaire geneeskunde vormden. Tot op vandaag wordt er binnen nucleaire geneeskunde baanbrekend werk geleverd in diverse toepassingen, en België is daarbij een koploper, internationaal erkend als pionier.
Röntgenfoto's, CT-scans, MRI, echografie, ... al deze technieken, die cruciaal zijn voor de diagnose en de opvolging van tal van medische aandoeningen (zeker tijdens deze periode van het coronavirus), zouden nooit het daglicht gezien hebben zonder deze belangrijke ontdekking 125 jaar geleden. En er zouden ook geen röntgenmachines bestaan, die een belangrijk onderdeel vormen van de beveiligingssystemen op bijvoorbeeld luchthavens.
Respect dus voor deze man, die uit ethische overwegingen en overtuiging nooit een patent heeft genomen op zijn ontdekkingen.