Het langer operationeel houden van kerncentrales is mogelijk
Kerncentrales kunnen langer operationeel blijven dan de 40 jaar die initieel werd vooropgesteld. Zowel ons land als tal van andere landen (Zwitserland, Nederland, Verenigde Staten) hebben beslist om kerncentrales langer operationeel te houden. Hieronder sommen we de belangrijkste argumenten op voor een langere exploitatieduur ("LTO", oftewel long term operations).
Kerncentrales hebben geen technische einddatum
Elektriciteitscentrales hebben geen vooraf bepaalde beperkte houdbaarheid. Initieel ontworpen om een vastgesteld en vooraf bepaald minimum aantal jaren probleemloos operationeel te blijven, kan op elk moment beslist worden de operaties verder te zetten (mits respecteren van de veiligheid).
In België bepaalt de wetgever de sluitingsdatum van de kerncentrales. Mits de noodzakelijke investeringen kan hun werking blijven doorgaan. Van de 448 reactoren die momenteel wereldwijd in exploitatie zijn, hebben meer dan 75 ervan de leeftijd van 41 jaar of meer bereikt, goed voor 38730 MW.
Het langer operationeel houden: 60 jaar is de internationale referentie, 80 jaar is meer de trend
Nederland heeft beslist om zijn kerncentrale in Borssele, aan de grens met België, 60 jaar lang uit te baten (20 jaar langer in de running, van 18 maart 2013 tot 31 december 2033). Ook Zwitserland besliste om de centrales 20 jaar langer operationeel te houden. De Verenigde Staten hebben zelfs het voornemen om de uitbating van verschillende kerncentrales aan te houden tot 80 jaar. Anders gezegd: er zijn geen technische of veiligheidsredenen te vinden voor het sluiten van onze kerncentrales na 40 jaar uitbating. In geen van deze landen veroorzaakte dit enige commotie of publieke ophef.
Van de 448 reactoren die wereldwijd in exploitatie zijn, bereikten 77 de leeftijd van 41 jaar of meer. In de hele wereld wordt het verderzetten van de exploitatie van kerncentrales tot zestig jaar of zelfs langer algemeen uitgevoerd. De Europese Commissie gaat ervan uit dat tegen 2035 meer dan de helft van alle kerncentrales in Europa (ongeveer 60 GW) in long term operations zullen zijn.
Long term operations en veiligheid, een internationaal verhaal
Het verderzetten van de exploitatie is een internationaal verhaal want naast de controle door het Federaal Agentschap voor Nucleaire Controle (FANC) is er eveneens een controle door het Internationaal Atoomenergieagentschap (IAEA). Deze gebeurt op vraag van de Belgische regering en het FANC. In het kader van een zogenaamde SALTO Expert Missie (SALTO = Safety Aspects of Long Term Operation) kreeg de kerncentrale van Doel in 2016 zeven IAEA-inspecteurs over de vloer. Concreet ging het over een evaluatie over human resources en kennisbeheer, beheer van de veroudering van de elektrische componenten, interne organisatie en beheer van de wijzigingen.
Long term operations in België: een bewezen track record
Een beslissing over het langer houden van bepaalde nucleaire eenheden is geen primeur voor België. In het verleden beslisten de regeringen Di Rupo 1 en Michel 1 om respectievelijk de centrales Tihange 1, en Doel 1 en Doel 2 langer open te houden. Het verderzetten van de activiteiten na 2025 zou dus geen nieuwigheid zijn voor ons land. Ook de operator is ondertussen vertrouwd met het concept van LTO, en deed de voorbije jaren de noodzakelijke investeringen om een verdere veilige exploitatie van Tihange 1, Doel 1 en Doel 2 met tien extra jaren mogelijk te maken.
Naast de 600 miljoen euro voor de verzetting van Tihange 1, investeerde en investeert ENGIE zo’n 700 miljoen euro om de LTO van Doel 1 en Doel 2 mogelijk te maken. Het grootste deel van dit bedrag gaat naar aanpassingen aan het ontwerp van de centrales en vervangingen (bvb van turbines en van de belangrijkste transformatoren). Daarnaast worden heel wat nieuwe medewerkers aangeworven en opgeleid, om de veilige exploitatie van Doel 1, Doel 2 en Tihange 1 te garanderen.
Een politieke beslissing
Kerncentrales openhouden na 40 jaar uitbating is veeleer een maatschappelijke keuze dan een technische noodzaak. Doel 1 en Doel 2 zijn niet meer de centrales van veertig jaar geleden. Ze werden doorheen de loop der jaren permanent geactualiseerd en gemoderniseerd. Ze beantwoorden nog steeds aan de huidige strenge normen. Het verderzetten van de activiteiten na 40 jaar is trouwens helemaal niet uniek. Tal van andere landen gaan door met kernenergie na 40 jaar (Nederland, Zwitserland, Verenigde Staten, ...).
Long term operations en veiligheid, een internationaal verhaal
Het verderzetten van de exploitatie is een internationaal verhaal want naast de controle door het Federaal Agentschap voor Nucleaire Controle (FANC) is er eveneens een controle door het IAEA. Deze gebeurt op vraag van de Belgische regering en het FANC. In het kader van een zogenaamde SALTO Expert Missie (SALTO = Safety Aspects of Long Term Operation) kreeg de kerncentrale van Doel in 2016 zeven IAEA-inspecteurs over de vloer. Concreet ging het over een evaluatie over human resources en kennisbeheer, beheer van de veroudering van de elektrische componenten, interne organisatie en beheer van de wijzigingen.
Inspraak van buurlanden
Vanuit Nederland, Duitsland en het Groothertogdom Luxemburg klinken stemmen om inspraak te krijgen in de beslissing tot verderzetten van de operaties van de Belgische kerncentrales. In een Europa met open grenzen is begrijpelijk, maar de uitbatingsmodaliteiten van de Belgische kerncentrales zijn wettelijk vastgelegd volgens de Belgische wetgeving. Zo ook de stappen die moeten gevolgd worden voor het verderzetten van de activiteiten na 40 jaar. Inspraak voor buurlanden is voorzien (via het FANC) voor de reactoren Doel 4 en Tihange 3.
Omgekeerd is dit trouwens ook zo: in Nederland kreeg de kerncentrale van Borssele bijvoorbeeld eerder reeds een groen licht voor twintig extra jaar. De voorbije jaren vonden in ons land ‘gekruiste inspecties’ plaats. Bij zo’n inspectie volgen vertegenwoordigers van de nucleaire regulator van een land een inspectie in een kerncentrale in een buurland. Dit was voor het eerst bij ons het geval met inspecteurs van het Federaal Agentschap voor Nucleaire Controle (FANC) en haar Nederlandse tegenhanger, de Autoriteit Nucleaire Veiligheid en Stralingsbescherming (ANVS), in aanwezigheid van verschillende Belgische en Nederlandse ministers, de gouverneur van Oost-Vlaanderen en de directeurs van de nucleaire toezichthouders. Zowel de Belgische minister Jambon als zijn Nederlandse collega Schultz gaven nadien aan vertrouwen te hebben in de veiligheid van onze kerncentrales.
De nood aan een snelle beslissing
Indien Belgie zou beslissen om ook na 2025 (een deel van) zijn kernreactoren operationeel te houden, dan kan die beslissing niet op de lange baan worden geschoven. Afhankelijk van het scenario (sluiten of niet), zal de operator de komende jaren de nodige voorbereidingen moeten treffen om deze sluiting respectievelijk verderzetten van de activiteiten mogelijk te maken en veilig voor te bereiden.
Om die reden kan een beslissing over het eventueel langer operationeel houden van een of meerdere reactoren niet op de lange baan worden geschoven. Indien er niet wordt beslist, blijft er vanaf een bepaald moment slechts een optie over, ook als men (te laat) zou kiezen voor een verderzetten van de activiteiten.
